Tırnak, birçok omurgalı hayvanda olduğu gibi insanlarda da bulunur ve özellikle karada yaşayan omurgalı hayvanlar açısından büyük öneme sahiptir. Bunun nedeni, karada yaşayan omurgalı hayvanların günlük hayatlarında birçok işi tırnakları sayesinde yapabilmesidir. Omurgalı hayvanlar tırnaklarını kullanarak beslenebilir, avlarını yakalayabilir, koşabilir, tırmanabilir ve toprağı kazabilirler.

Tırnak şekli, her canlı türünde farklıdır ve canlıların tırnaklarını kullandıkları işlevler de çeşitlilik gösterir. Bu işlevlerin farklı olması nedeniyle tırnakların kalınlığı, yapısı ve şekli de değişir. Örneğin, hayvanlar alemindeki besin piramidinde hem etçil hem de otçul hayvanlar bulunmaktadır. Yırtıcı hayvanlar, beslenme amacıyla tırnaklarını pençe şeklinde kullanırken, zebra veya ceylan gibi otçul hayvanlar ise toynak biçiminde tırnaklara sahiptir. Bu durum, her canlının yaşam tarzına uygun tırnaklara sahip olduğunu gösterir.

İnsan tırnağının yapısı ise hayvan tırnaklarından farklıdır. İnsan tırnağı düz ve yassı bir yapıdadır ve insanların yaşam biçimlerine uygun olarak tasarlanmıştır. İnsanlar bir nesneyi tutma işlemini tırnakları sayesinde kolayca yapabilirler.

Tırnak, dışarıdan bakıldığında basit bir yapıda gibi görünse de aslında daha karmaşıktır ve içinde mükemmel bir işçilik barındırır. İnsanların el ve ayak parmaklarının uç kısımlarında yer alan tırnaklar, sert bir yapıya sahip olmanın yanı sıra, keratin maddesinden oluştuğu için esnek bir yapıdadır.

İnsan el ve ayak tırnağının derinin iç kısmına doğru olan bölümüne tırnak kökü denir. Tırnağın üst kısmına, yani en büyük olan kısmına ise tırnak gövdesi adı verilir. Tırnak ucu, deri üzerinde olmayan ve dış tarafa doğru uzayan kısımdır. Tırnak ucu uzadığında insanlar dışarıda kalan fazla kısmı keserler. İnsanların tırnaklarını kesmemesi halinde bu durum günlük yaşam içinde bazı sıkıntılarla karşılaşmalarına sebep olabilir. Tırnak, üst, orta ve alt tabaka olmak üzere toplam üç tabakadan meydana gelir. Alt tabaka, tırnağın cilt ile temas halinde olduğu kısımdır.

Tırnak yatağında bulunan hücreler, tırnağın herhangi bir olay ile karşılaşılması halinde kaybedilmesi durumunda yukarı doğru çoğalmaya başlar. Daha sonra bu hücreler ilk olarak silindirik, daha sonra ise kübik bir şekle bürünür. Üst üste yığılmış bir halde olan bu hücreler, giderek yassı bir görünüm alır. Tırnakta sentezlenen keratinler depolanarak bu keratin lifleri birbirlerine sıkıca bağlanır ve bunun sonucunda da tırnaklar geniş bir yüzey haline gelerek oluşumlarını tamamlar. Tırnak yatağında meydana gelen yaralanmalar, tırnakta kalıcı olarak iz bırakabilir. Bazen ise tırnak tekrar çıkmayabilir. Yaklaşık yüz gün içinde bir santimetre uzayan tırnaklar, bazı kişilerin yaş, yaşadıkları alan, genetik yapıları ve mevsim koşulları gibi tırnağın uzama hızını etkileyen durumlara göre değişiklik gösterebilir. Bir insanın en hızlı şekilde uzayan tırnağı serçe parmağında bulunan tırnaktır. Ayrıca el tırnakları, ayak tırnaklarına kıyasla daha hızlı uzar. Bunun sebebi ise el tırnaklarının su ile temasının daha fazla olmasıdır.

İnsan tırnağının doğal rengi pembedir. Ancak kanda bulunan karbondioksit oranının artması halinde tırnak rengi mor bir hal alır. Kanda bulunan karbondioksit oranı, sigara içen kişilerde ve kirli hava soluyan diğer kişilerde daha fazla görülmektedir. Bunun yanı sıra, deterjan gibi kimyasal maddeleri eldiven kullanmadan kullanan kişilerin tırnaklarında iltihap oluşumu görülebilir.