Tırnağın sert kısmı, parmağa tutunan kısımda ve her iki yan tarafta bulunan yumuşak dokular durmaktadır. Bu yumuşak dokular, tırnağı dışarıdan gelmesi muhtemel olan darbelere ve mikroplara karşı korur. Tırnak kenarı iltihabı, halk arasında "dolama" olarak bilinir ve tırnak etrafındaki bu yumuşak dokularda meydana gelen iltihabi reaksiyondur.

Tırnak kenarı iltihabı genellikle el tırnaklarının etrafında görülse de nadiren ayak tırnakları etrafında da rastlanabilir. Elin en çok görülen mikrobik hastalığı, tırnak kenarında oluşan iltihaplanmadır. Genellikle ev kadınlarında ya da sürekli suyla temas ederek iş yapanlarda daha sık dolama görülebilir.

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde tırnakta iltihaplanma daha sık görülür. Dolamanın en sık görülme sebeplerinden biri de tırnak çevresine isabet eden sert darbelerdir. Kıymık ya da diken batması, tırnak yemek, parmak emmek, şeytan tırnağının koparılması, tırnak batması, manikür uygulamaları ve sık su teması en sık neden olan etkenlerdir. Travma geçiren kişilerde mikroplar tırnak kenarına ulaşır ve burada iltihabi reaksiyona sebep olabilir. Bakterilerin dışında, virüsler, parazitler ve mantarlar da dolamaya sebebiyet verebilir. Şeker hastalarında ve dolaşım bozukluğuna yol açan damar hastalıklarında vücudun zayıflığından kaynaklı bu bakterilerin üremesi kolaylaşır. Bazı meslek grupları işleri gereği bu iltihaba daha sık yakalanabilirler. Bunlar bulaşıkçılar, temizlikçiler, kimyasallarla çok sık temasta bulunanlar, çamaşırcılar, aşçılar, balıkçılar, sık el yıkayan sağlık personelleri ve yüzücülerde kronik olarak dolama görülebilir. Bu yüzden bu gibi işlerle meşgul olurken mutlaka eldiven kullanınız.

Tırnak kenarı iltihabına bağlı olarak tırnak plağı da korumasız kaldığı için, tırnakta incelme ve kırılma gibi durumlar görülebilir. Bunun yanı sıra parmaklarda kızarıklık ve şişlik oluşabilir. Tırnağın altında iltihaplı irinli akıntı meydana gelebilir. Bu iltihaplı parmak tedavi edilmediği takdirde apse oluşumuna yol açabilir. Tırnaklarda bulunan bu gibi iltihaplanmaların hemen çaresine bakılmadığı takdirde diğer parmaklara sıçrayabilir ve tırnakta kalıcı şekil bozuklukları, renk değişikliği, kalınlaşma ve enlemesine kabarıklıklar meydana gelebilir.

Tırnak kenarı iltihabının tanısı, dermatoloji uzmanı tarafından dermatolojik muayene ile konulmalıdır. Genellikle ek hiçbir tetkike gerek duyulmaz. Ancak tedaviye direnen iltihabi durumlarda veya kronik vakalarda, dolamaya sebep olan mikrop türünü belirlemek amacıyla yaradan örnek alınarak incelenebilir ve buna uygun tedavi başlanır. Tırnak kenarı iltihabı belirtileri ile sedef hastalığında veya alerjik deri hastalıklarında tırnakta benzer durumlar görülebilir. Bu gibi durumlarda belirtilerin araştırılıp hangi rahatsızlıktan kaynaklandığı bulunmalıdır.

Dolamanın tedavisi yapılırken öncelikle koruyucu önlemler alınmalıdır. Örneğin, sürekli manikür yaptırmaktan kaçınılmalıdır ya da manikürde kullanılan aletlerin steril olmasına dikkat edilmelidir. Özellikle şeker hastalarının tırnak bakımına özen göstermeleri, mümkün olduğu kadar tırnaklarını çarpmamaları gerekir. Tırnak kenarı iltihabı tedavisinde, merhem veya antibiyotik kremler yeterli olmaktadır. Eğer ağrı varsa ağrı kesiciler de kullanılabilir. Bazen bu iltihap çok yayılmış olabilir; bu gibi kronik durumlarda ise ağızdan antibiyotik tedavisi gerekebilir.

Tırnak kenarı iltihabını önlemek için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

Bu önlemler, tırnak kenarı iltihabının oluşmasını engellemeye yardımcı olabilir ve sağlıklı tırnak ve cilt yapısının korunmasını sağlar.